โครงการอบรมหลักสูตรระบบควบคุมภายใน และมาตรฐานเกษตรอินทรีย์

กลุ่มเกษตรอินทรีย์บ้านน้ำอ้อม อำเภอเกษตรวิสัย จังหวัดร้อยเอ็ด

        มูลนิธิสุทธิรัตน์ อยู่วิทยา เล็งเห็นความสำคัญของเกษตรอินทรีย์ หรือการทำเกษตรกรรมแบบองค์รวมที่เกื้อหนุน และส่งผลดีต่อระบบนิเวศ เพิ่มความหลากหลายทางชีวภาพ หลีกเลี่ยงการใช้สารเคมีในทุกขั้นตอนการผลิต จึงพัฒนา ระบบเกษตรอินทรีย์ เพื่อส่งเสริมเกษตรกรกลุ่มเป้าหมายให้ เกิดการปรับเปลี่ยนจากการทำเกษตรเคมีมาเป็นเกษตรอินทรีย์ พร้อมทั้งออกใบรับรองความเป็นอินทรีย์ภายใต้หลักการมาตรฐานชุมชนรับรอง SALANA PGS เพื่อยกระดับการผลิตแบบมีมาตรฐาน เกิดผลผลิตที่มีคุณภาพสร้างรายได้อย่างยั่งยืนให้แก่เกษตรกร เนื้องานส่วนนี้สอดรับกับปรัชญาของมหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์ ซึ่งเป็นสถาบันอุดมศึกษา เพื่อการพัฒนาท้องถิ่น ที่มีพันธกิจในการพัฒนาองค์ความรู้ ผลิตบัณฑิตและสร้างโอกาสทางการศึกษาที่มีคุณภาพอย่างทั่วถึง พร้อมทั้งบริการทางวิชาการแก่ชุมชนและสังคม เพื่อ ยกระดับคุณภาพชีวิตผู้คนในภูมิภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ทั้งสองหน่วยงานจึงร่วมมือกันจัดการเรียนรู้ภาคทฤษฎี ควบคู่ กับการฝึกปฏิบัติภาคสนามในพื้นที่นำร่องอย่าง วิสาหกิจชุมชน กลุ่มเกษตรอินทรีย์บ้านน้ำอ้อม ณ ทุ่งกุลาร้องไห้ อำเภอเกษตรวิสัย จังหวัดร้อยเอ็ด โดยมีเป้าหมายเพื่อสร้างเสริมประสบการณ์ทำงานร่วมกับเกษตรกรในพื้นที่ให้แก่นักศึกษาในสาขาวิชาการพัฒนาสังคม คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ และส่งเสริมให้เกษตรกรมีความเข้าใจในระบบมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ และ ICS ได้ดียิ่งขึ้น เพื่อยกระดับคุณภาพการผลิตข้าวให้เป็นไปตามมาตรฐานเกษตรอินทรีย์

กิจกรรมการฝึกปฏิบัติภาคสนามนี้ ดำเนินการผ่านการลงพื้นที่เพื่อให้ความรู้ พัฒนาการจัดการระบบเกษตรอินทรีย์ในชุมชนให้เข้มแข็งมากยิ่งขึ้น รวมทั้งจัดทำ ICS เพื่อใช้เป็นแนวทางในการบริหารจัดการและควบคุมการผลิตข้าวหอมมะลิ 105 ข้าวหอมมะลิแดง และ ข้าวเหนียวธัญสิรินของเกษตรกร ให้เป็นไปตามมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ IFOAM ซึ่งเป็นมาตรฐานระดับสากล นอกจากนี้มูลนิธิ สุทธิรัตน์ อยู่วิทยา ยังเป็นตัวกลางในการเชื่อมโยงให้เกิดการซื้อขายล่วงหน้าระหว่างเกษตรกร และบริษัท ศาลานา ออแกนิค วิลเลจ (วิสาหกิจเพื่อสังคม) จำกัด ของข้าวอินทรีย์ จำนวน 3 สายพันธุ์ ได้แก่ ข้าวหอมมะลิ 105 ข้าวหอมมะลิแดง และข้าวมะลินิลสุรินทร์ ตามข้อตกลงการทำสัญญาการซื้อขายข้าวเปลือกอินทรีย์ล่วงหน้าในราคาที่เป็นธรรม

หลังผ่านการบ่มเพาะความรู้ด้านบริหารจัดการระบบอินทรีย์ในชุมชน สมาชิกวิสาหกิจชุมชนกลุ่มเกษตรอินทรีย์บ้านน้ำอ้อม ณ ทุ่งกุลาร้องไห้ ก่อเกิดความเข้าใจเรื่องมาตรฐานอินทรีย์ และมีกรอบการทำงานบริหารจัดการกระบวนการผลิตทางการเกษตรที่เข้มข้น คาดว่า หากนำไปปฏิบัติอย่างต่อเนื่องจะช่วยให้เกษตรกรท้องถิ่นเพาะปลูกและได้ผลผลิตที่มีคุณภาพ มีความน่าเชื่อถือ ซึ่งจะส่งผลให้เกิดรายได้ที่เหมาะสม นำไปสู่การมีระบบเศรษฐกิจครัวเรือนที่ดียิ่งขึ้นและชุมชนที่เข้มแข็งในอนาคต เส้นทาง ICS คัมภีร์ให้กลุ่มเกษตรกรใช้เป็นแบบแผนในการดำเนินงานภายในและการตรวจประเมินแปลงเกษตรของกลุ่มเกษตรกรให้การผลิตข้าวเป็นไปตามมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ ประกอบไปด้วย

การรับสมัครสมาชิกหน้าใหม่
เกษตรกรที่สนใจโครงการจะต้องเข้าร่วมการอบรมมาตรฐานเกษตรอินทรีย์และเทคนิคการผลิตเกษตรอินทรีย์ รวมทั้งเข้าร่วมกิจกรรมอื่นๆ อย่างต่อเนื่อง เต็มใจให้ข้อมูลแปลงเกษตรอย่างเที่ยงตรง และยินดีปฏิบัติตามกฎระเบียบของกลุ่ม โดยจะต้องกรอกเอกสารต่าง ๆ อาทิ ประวัติฟาร์ม รายละเอียดการใช้พื้นที่และประวัติการใช้ ยาฆ่าแมลง ฯลฯ พร้อมทั้งยินยอมให้ตรวจเยี่ยมฟาร์ม เพื่อประเมินพื้นที่และปรับปรุงแก้ไขตามคำแนะนำเบื้องต้นของผู้ตรวจก่อนจะสามารถขึ้นทะเบียนเป็นสมาชิกและได้รับเลขรหัสประจำตัว

การตรวจฟาร์มสมาชิก
เพื่อให้มั่นใจว่าการผลิตทางการเกษตรของสมาชิกยังถูกต้องตามเกณฑ์มาตรฐาน ไม่มีการแอบใช้สารเคมีอันตรายภายหลัง จึงแบ่งการตรวจฟาร์มสมาชิกออกเป็น 4 รูปแบบ ได้แก่ การตรวจฟาร์มของเกษตรกรหน้าใหม่ ที่เพิ่งลงทะเบียนเป็นครั้งแรก การตรวจเยี่ยมประจำปี อย่างน้อยปีละ 2 ครั้ง คือในเดือนมิถุนายน-กรกฎาคม และเดือนกันยายน-ตุลาคม หรือปรับเปลี่ยนตามระยะเวลาเก็บเกี่ยวของพืชที่ตรวจ การตรวจพิเศษ หรือการสุ่มตรวจโดยไม่แจ้งให้ทราบ
ล่วงหน้า และสุดท้ายคือ การตรวจติตตาม เพื่อดูความคืบหน้าในการแก้ไขข้อบกพร่องหลังได้รับคำแนะนำจากผู้ตรวจ

การรับรองฟาร์ม
กระบวนการการพิจารณารับรองว่าพื้นที่กระบวนการผลิตและผลิตผลที่เกิดขึ้นในฟาร์มตรงตามมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ที่กำหนด โดยคณะกรรมการรับรองจะดำเนินการให้แล้วเสร็จ หลังจากได้รับรายงานจากผู้ตรวจฟาร์มภายในแล้ว ภายในระยะเวลา 15 วัน

การประมาณการผลผลิต
ผู้ตรวจฟาร์มภายในโครงการเกษตรอินทรีย์จะต้องทำการเก็บข้อมูลประมาณการผลผลิตก่อนการเก็บเกี่ยว เพื่อให้ได้ข้อมูลของผลผลิตทางการเกษตรที่จะเกิดขึ้น การผลิต การเก็บเกี่ยว การเก็บรักษา การรับซื้อและการขนส่งระบบควบคุมภายในจะกำหนดแนวทางปฏิบัติของเกษตรกรในแต่ละขั้นตอน ตั้งแต่การผลิต การเก็บเกี่ยว การเก็บรักษา การรับซื้อ และการขนส่ง ให้ตรงกับมาตรฐานและความต้องการของผู้รับซื้อ อาทิ ระบุระยะเวลาการเพาะปลูก ขั้นตอนการปลูก วิธีการป้องกันกำจัดแมลงที่เหมาะสม และกำหนดระยะเวลาในการใส่ปุ๋ย เป็นต้น

การลงโทษสมาชิก
เมื่อมีการละเมิดกฎระเบียบภายในกลุ่ม จะมีขั้นตอนการดำเนินการลงโทษจากเบาไปหาหนักหรือโดยมติคณะกรรมการรับรอง โครงการเกษตรอินทรีย์จะกำหนดระยะเวลาที่แน่นอน หรือกำหนดมาตรการที่เหมาะสมแล้วแต่กรณี และจะต้องทำบันทึกไว้ที่แฟ้มของสมาชิกทุกครั้ง สำหรับบทลงโทษมีตั้งแต่การตักเตือนด้วยวาจาและ ลายลักษณ์อักษร ปรับเป็นเงิน หรือระงับซื้อผลผลิตในระยะเวลา ที่กำหนด ฯลฯ

โครงการอบรมหลักสูตรระบบควบคุมภายใน และมาตรฐานเกษตรอินทรีย์

กลุ่มเกษตรอินทรีย์บ้านน้ำอ้อม อำเภอเกษตรวิสัย จังหวัดร้อยเอ็ด