โครงการ

Close

ศิลปวัฒนธรรม

โครงการทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรม

โครงการทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรม

วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฎิ์

 Thai Archaeologist Journey

“งานโบราณคดีคือพื้นฐานของงานอนุรักษ์”

“ความสนุกของงานโบราณคดี คือการได้คิดวิเคราะห์ ประมวลหลักฐานต่างๆ เหมือนการสอบสวนของตำรวจ เราจะรื้อฟื้นเรื่องราวในอดีต กลับมาร้อยเรียงจากหลักฐานที่เราเจอได้อย่างไร พอเจอหลักฐานใหม่ เรื่องราวก็อาจสมบูรณ์ขึ้น หรืออาจเปลี่ยนแปลงไปจากที่เคยรู้มาก่อนก็ได้ จึงเป็นความสนุกที่เราได้คิดตลอดเวลาและไม่หยุดนิ่ง ยิ่งพอได้เรียนโบราณคดี ก็ทำให้รู้ว่าสิ่งที่สำคัญกับงานโบราณคดีคือการอนุรักษ์ นอกจากจะเรียนรู้เรื่องราวของอดีตแล้ว การอนุรักษ์ทำให้รู้ว่า เราจะสามารถรักษาหลักฐานของอดีตให้สืบต่อไปได้อย่างไร เป็นเรื่องทางวิชาการและการจัดการมรดกวัฒนธรรมที่จะต้องควบคู่กันไป”


  ดร.ภัทรวรรณ พงศ์ศิลป์ นักโบราณคดีชำนาญการ กลุ่มวิจัยและพัฒนางานโบราณคดี เล่าว่าด้วยภาระหน้าที่ในงานที่ได้ทำทั้งงานโบราณคดีและงานอนุรักษ์ทำให้เป็นแรงผลักดันในการทำงานในแต่ละวัน โดยที่ผ่านมา กรมศิลปากรได้ร่วมมือกับมูลนิธิสุทธิรัตน์ อยู่วิทยา สร้างเครือข่าย และสนับสนุนการเผยแพร่และอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรม ไม่ว่าจะเป็นโครงการเรียนรู้ประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม โครงการพัฒนาศักยภาพทักษะด้านช่าง กรมศิลปากร เพื่อยกระดับการปฏิบัติงานอนุรักษ์ และโครงการอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับการอนุรักษ์วัฒนธรรมไทย อาทิ โครงการขุดค้นทางโบราณคดีวัดจักรวรรดิราชาวาสวรมหาวิหาร และชุมชนประวัติศาสตร์ย่านสัมพันธวงศ์ กรุงเทพฯ ที่เกิดขึ้นใน พ.ศ. 2567 ดึงอาสาสมัครเข้ามาเปิดโลกการทำงานจริงกับนักโบราณคดี โดย ดร.ภัทรวรรณ เป็นผู้รับชอบทั้งในโครงการเรียนรู้ประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม และโครงการขุดค้นทางโบราณคดีวัดจักรวรรดิราชาวาสวรมหาวิหาร รวมไปถึงคอยประสานในโครงการอื่นๆ เพื่อสร้างความร่วมมือ และส่งไม้ต่องานอนุรักษ์ไปสู่คนรุ่นใหม่อีกทางหนึ่ง

ข้อดีของการที่หน่วยงานรัฐอย่างกรมศิลปากร ได้ทำงานร่วมกับมูลนิธิสุทธิรัตน์ อยู่วิทยา คืออะไร
นี่คือโอกาสที่กรมศิลปากรจะได้เข้าหาสังคม งานโบราณคดีหรืองานอนุรักษ์ไม่ได้เฉพาะเจาะจงว่าจะต้องอยู่ในมือกรมศิลปากรเท่านั้น แต่เราก็อยากจะถ่ายทอดองค์ความรู้ไปยังคนที่กว้างออกไป ผ่านมูลนิธิฯ ซึ่งเป็นตัวกลางที่ช่วยให้การสื่อสารมีประสิทธิภาพ เป็นนิมิตใหม่ที่ทำให้เรามีความร่วมมือกันในลักษณะที่ไปสู่สังคม ลดช่องว่างระหว่างความเป็นผู้ปฏิบัติงานวิชาชีพกับภาคสังคม

ความสำคัญของงานโบราณคดีและงานอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมไทยคืออะไร
อะไรก็แล้วแต่ที่เป็นของเก่า คือสิ่งของที่คนในอดีตเห็นว่าเป็นสิ่งที่มีคุณค่าและส่งต่อมาจนถึงคนรุ่นเรา เราเองก็เป็นผู้เลือกเก็บไว้และส่งต่อไปให้คนรุ่นหลัง หรือจะเลือกทิ้งไป ยกตัวอย่าง ถ้าเราเอาโบราณสถาน วัดวาอารามเก่าที่เป็นสัญลักษณ์ของกรุงเทพฯ ออกไป เช่น พระปรางค์วัดอรุณฯ มันก็จะไม่มีหลักฐานให้เห็น ไม่มีสิ่งใดที่บอกได้ว่ากรุงเทพฯ มีประวัติศาสตร์เก่าแก่ มีศิลปวัฒนธรรมที่สวยงาม สร้างมาด้วยความวิจิตรบรรจง ความตั้งใจ ความศรัทธาของคนรุ่นก่อน บริบทความเป็นกรุงเทพฯ ความเป็นเมืองประวัติศาสตร์ที่ซ้อนอยู่กับเมืองปัจจุบันก็หายไป


 ขอบคุณภาพจาก The Cloud

ความท้าทายของงานอนุรักษ์มรดกวัฒธรรมไทยในโลกสมัยใหม่ที่มีความเป็นเมืองสูงคืออะไร

ที่เห็นชัดเจนก็คือกระแสของการพัฒนาทางด้านสังคม เศรษฐกิจ อาจสวนทางกับการอนุรักษ์ แต่ความจริงแล้ว ทั้งสองสามารถไปด้วยกันได้อย่างสมดุล จะทำอย่างไรให้เกิดการพัฒนา โดยที่โบราณสถาน วัดวาอาราม ไม่เสียหาย ในขณะเดียวกัน ก็ต้องมองในมุมของคนที่ใช้ชีวิตในปัจจุบันว่าเขาก็ต้องการความสะดวก ความเจริญ ก็ต้องหันหน้าเข้าหากัน บูรณาการร่วมกันในทุกๆ ภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง กลไกจึงจะดำเนินไปได้  

เป้าหมายต่อไปของงานอนุรักษ์ระหว่างกรมศิลปากรและมูลนิธิฯ
ในโครงการเรียนรู้ประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม ที่ถ่ายทอดองค์ความรู้ให้กับครู ถ้ายังทำอย่างต่อเนื่อง เราสามารถพัฒนาธีมงานให้เป็นเรื่องใกล้ตัว หยิบความรู้ที่ยังไม่มีใครพูดถึงและสอดคล้องสภาพสังคมมาสื่อสารให้คุณครูหรือประชาชนทั่วไปที่เข้าร่วมโครงการ สามารถนำไปต่อยอดในบทบาทหน้าที่ที่เขาเป็นอยู่ในชีวิตประจำวัน ส่วนโครงการขุดค้นทางโบราณคดีวัดจักรวรรดิฯ ก็กำลังดำเนินงาน อยู่ในภาคของการสำรวจประวัติศาสตร์ชุมชน และการขุดค้นระยะที่ 2 หลังจากนั้นก็จะเป็นเรื่องของการเผยแพร่องค์ความรู้ที่ได้จากการศึกษาให้เกิดการอนุรักษ์ และต่อยอดไปส่งเสริมศักยภาพชุมชนเรื่องการท่องเที่ยว 

โครงการทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรม

วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฎิ์

{progress_list} {/progress_list}